Jest lato, świeci słońce, może nawet na urlopie, a Ty jesteś zmęczona. A kiedy lato minie, powiesz sobie, że odpoczniesz, jak przyjdą święta. Ale i to nic nie zmienia. Z wiosną będzie jeszcze gorzej, bo dopadnie Cię przesilenie wiosenne i znowu będziesz czekać na letni urlop, a poczucie zmęczenia nie będzie Cię opuszczać.
Jeśli trwa to już kolejny cykl, to może czas przyjrzeć się, czy nie dopadł Cię syndrom chronicznego zmęczenia (chronic fatigue syndrome (CFS)) nazywanego też grypą yuppies, bo najczęściej dopada młodych ludzi u progu kariery zawodowej. Jednak może dotyczyć także osób, które przeżywają stresy w życiu osobistym.
Choroba…
Jako że objawy chronicznego zmęczenia mogą być specyficzne i różnić się u poszczególnych osób, łatwo je przeoczyć, bądź pomylić z innymi chorobami.
Do najczęstszych objawów należą:
- przewlekłe zmęczenie i osłabienie,
- niewyjaśnione bóle mięśni,
- ogólne pobolewania i bóle,
- ból gardła,
- ból głowy,
- biegunka,
- senność, a jednoczenie sen nie dający uczucia wypoczynku, trudności ze snem,
- obniżona odporność,
- utrata/zaburzenia pamięci lub koncentracji,
- depresja, apatia,
- skrajne wyczerpanie trwające dłużej niż 24 godziny po wysiłku fizycznym lub psychicznym.
Choć mówi się o tym, że syndrom chronicznego zmęczenia jest konsekwencją życia w stresie, to jest również hipoteza mówiąca o tym, że jego przyczyną jest przebyte zakażenie wirusowe. Początki zatem przypominają grypę, przy czym objawy nie ustępują nawet przez kilka tygodni.
…czy niewłaściwe zarządzanie energią
Inni wskazują, że przyczyna tkwi w stylu życia, złym odżywianiu, które prowadzi m.in do zaburzeń układu odpornościowego. Jeśli nie dostarczamy organizmowi niezbędnych wartości odżywczych, skracamy godziny snu, nie pozwalamy sobie na odpoczynek i regenerację sił, doprowadzamy do spadku odporności i nasz organizm na skraj wyczerpania.
Być może to zmęczenie, którego doświadczasz, nie jest jeszcze objawem wyżej opisanej jednostki chorobowej, ale jeśli towarzyszy Ci od dłuższego czasu, to może warto przyjrzeć się temu, jak zarządzasz swoją energią i czy potrafisz odpoczywać?
Nie każde przewlekłe, czy nawracające zmęczenie wpisuje się w zespół chronicznego zmęczenia.
Jak zwykle jednak ważna jest profilatyka.
Profilaktyka
Zamiast dokładać sobie obowiązków pomimo zmęczenia, szukać nieadekwatnych metod wypoczynku, które owszem pozwalają się rozerwać, ale nie zregenerować, po prostu można zadbać o kilka podstawowych zasad zarządzania energią.
Więcej przeczytasz we w poście „Nie masz czasu, czy nie masz siły” cz. 1 i cz. 2
Ku przypomnieniu, by zapobiec chronicznemu zmęczeniu dbaj o ciało, umysł i ducha.
Na poziomie biologii to oczywiście odpowiednia ilość snu, spożywanie posiłków dostarczających niezbędnych składników. Chcąc się pobudzić, zwiększyć koncentrację, sięgamy po środki takie, jak kofeina, teina, czy słodycze i choć być może dają one chwilowe pobudzenie, to w rezultacie zwiększają zmęczenie. W gąszczu „dobrych rad” potrafimy wpadać ze skrajności w skrajność i kompletnie unikamy słońca jednocześnie nie suplementując witaminy D. Ważna jest też umiarkowana aktywność fizyczna – sitting is a new smoking. Siedzenie spowalnia metabolizm i zwiększa ryzyko wielu chorób, w tym nowotworów.
Na poziomie umysłu to także odpoczynek każdego dnia. Realny odpoczynek, bez przytłaczającej liczby informacji z mediów tradycyjnych, czy mediów społecznościowych.
I wreszcie na poziomie społecznym, dbanie o relacje i emocje.
Co dalej?
Jeśli zauważasz u siebie ww. symptomy, które utrzymują się ponad pół roku, warto wybrać się do lekarza. Ten drogą eliminacji sprawdzi, czy to nie inna dolegliwość, bo skrajnym zmęczeniem lubią manifestować się takie choroby jak:
- cukrzyca,
- anemia,
- borelioza
- schorzenia tarczycowe np. niedoczynność tarczycy,
- nowotwory,
- choroby autoimmunologiczne (np. toczeń),
- mononukleoza,
- stwardnienie rozsiane,
- zaburzenia snu,
- schorzenia natury psychologicznej – np. schizofrenia, choroba dwubiegunowa czy depresja.
Niezależnie od medycznej diagnostyki, warto skorzystać z pomocy profesjonalisty (psychoterapeuty czy coacha). To pozwoli przyjrzeć się stylowi życia, pomoże pozbyć się błędnych przekonań, nadmiernych oczekiwań, które to być może prowadzą Cię do eksploatacji własnego organizmu. Praca ponad siły, bez niezbędnej regeneracji, może prowadzić do wypalenia zawodowego. A to zlekceważone do chronicznego zmęczenia. Sprawdź też, czy nie masz do czynienia z syndromem chorego budynku.
Po raz kolejny widać, jak ważny jest work life blance i generalnie równowaga w życiu rozumianym całościowo: bez sztywnych podziałów na pracę, zdrowie, odpoczynek itd, bo wszystko na siebie wzajemnie oddziałuje.
Czy dostrzegasz objawy syndromu chronicznego zmęczenia u siebie? Jak sobie z nimi radzisz?
Miłego dnia Gracjana