Szczęśliwi rodzice wychowują szczęśliwe dzieci

Czego najbardziej na świecie pragną rodzice dla swoich dzieci? SZCZĘŚCIA

A czy ktoś, kto nie jest szczęśliwy może wychować szczęśliwe dzieci?

Czy sami niezależnie od tego, czy jesteśmy rodzicami, czy nie, wiemy, co dla nas znaczy być szczęśliwym? No i czy umiemy tacy być?

Do refleksji na ten temat skłania mnie oczywiście zbliżający się Dzień Dziecka.

Wiem, że dzieci robią to, co my robimy, a nie to, co im mówimy, więc tym bardziej zastanawiam się, czy przekazuję swojej córce dobre wzorce, aby na przyszłość dać jej takie umiejętności, nawyki i nastawienie, które pozwolą jej być zdrową i szczęśliwą.

I tu pojawia się pytanie, jak zachować równowagę:

raz – w dążeniu do szczęścia czymkolwiek ono jest
dwa – na kontinuum pomiędzy dbaniem o siebie, swoje potrzeby, pasje a dbaniem o potrzeby i rozwój swojego dziecka?

Na ile slogan „szczęśliwi rodzice wychowują szczęśliwe dzieci” wpisuje się w ten trend?

O tym, co wpływa na poczucie szczęścia pisałam w poście dotyczącym najszczęśliwszego narodu na świecie tutaj. Chciałabym więc podejrzeć, jak uczą bycia szczęśliwym najszczęśliwsi ludzie na świecie – Duńczycy. Obiecałam wówczas, że wrócę do tematu „duńskiego stylu” wychowania.

Sprawdziłam zatem, co na ten temat mają do powiedzenia autorki książki „Duński przepis na szczęście” Jessica Joelle Alexander i Iben Dissing Sandahl.

Do samego poradnika podchodzę z lekkim dystansem, bo zawiera sporo uproszczeń, niemniej jednak nie sposób nie zgodzić się, że aby dzieci rosły na szczęśliwych dorosłych, warto wyposażyć je w szereg przydatnych umiejętności, zaszczepić odpowiednie nastawienie ( i wcale nie chodzi tu o przerysowany optymizm).

Autorki posługują się następującym akronimem: R.O.D.Z.I.C.

R jak Radosna zabawa

W zabawie chodzi o…zabawę. Duńczycy nie traktują zabawy jako straty cennego czasu. Nie mają poczucia winy, że dziecko nie robi postępów, nie uczy się nowych umiejętności, bo…i tak to robi, tylko bez presji, bez nacisku na wynik, w swoim tempie.

Nic dziwnego więc, że klocki lego pochodzą z Danii, a ich nazwa to skrót od słów „leg godt” czyli „baw się dobrze”.

„ Zabawa wyrabia wewnętrzne poczucie kontroli, zapewniając dzieciom wiarę we własne zdolności, co buduje mocne podstawy szczęścia”

O jak Odpowiedzialna autentyczność

Autorki zadają pytanie, jak to możliwe, że Duńczycy są szczęśliwi, tworząc i oglądając tak dołujące filmy. Zwracają też uwagę na to, że oryginalne baśnie Andersena wcale nie mają szczęśliwego zakończenia. Wiele z jego opowieści zostało „wygładzonych” w imię oszczędzania smutnych emocji dzieciom. Tymczasem Duńczycy twierdzą, że dzieci należy zapoznawać ze wszystkimi aspektami życia, co z jednej strony uczy je empatii, okazywania różnych – autentycznych – emocji, a także wdzięczności za zwykłe proste sprawy, które niby są oczywiste.

Autentyczność wiąże się również z pokorą, która ponoć dla Duńczyków jest jedną z najważniejszych wartości. To przekłada się na stosowanie pochwał. O ile przeciętne amerykańskie dziecko słyszy: „możesz być kim chcesz”, o tyle duńskie dziecko słyszy:„możesz osiągnąć wszystko ciężką pracą” – widzisz tę subtelną różnicę? Duńczycy zatem chwalą za wysiłek – nie za efekt.

„Lepiej pomóc dziecku rozwinąć poczucie, że jest w stanie mistrzowsko opanować daną umiejętność, niż wyrabiać w nim przekonanie, że już jest mistrzem”

D jak Dobrodziejstwo przeramowania

Wcale nie chodzi o afirmacje, ale o to, by przestać świat spostrzegać jako czarno – biały. Mowa tu o przeramowaniu, co łatwo zobrazować na przykładzie podejścia do pogody. Duńczyk, zamiast narzekać na pogodę, powie w zależności od sytuacji:. „Ale pada. Dobrze, że jestem w pracy”, „ Ale pada. Szykuje się miły wieczór w domu”. To być może w ogóle domena Skandynawów, z Norwegii pochodzi powiedzenie „nie ma złej pogody, jest tylko złe ubranie”.

Nie chodzi też o przesadny optymizm, gdyż powoduje on, że tracimy autentyczność, mamy wygórowane oczekiwania, zaczynamy dążyć do celów wcale nie związanych z naszymi prawdziwymi pragnieniami – wpadamy w pułapkę oszukiwania samego siebie, że lepszy dom, samochód, wakacje dadzą nam szczęście.

”Realistyczny optymista nie odrywa się od rzeczywistości, ale jednocześnie koncentruje się na jej pozytywnych aspektach”.

Ta umiejętność dostrzegania pozytywów nawet w negatywnej sytuacji jest podstawą odporności psychicznej.

Z jak Zrozumienie i empatia

W Duńskim systemie edukacji funkcjonuje wiele programów kształtujących empatię i współpracę, m.in. dobieranie dzieci w pary tak, aby wzajemnie się od siebie uczyły.

Jak rodzice mogą uczyć empatii?– po pierwsze sami okazując autentyczne uczucia, dają dobry przykład. Ponadto zwracają uwagę na to, jak mogą się czuć inni, np. kolega, któremu dziecko zabrało zabawkę. Z kolei „złe” zachowanie innych tłumaczą np. zmęczeniem, czy innymi niesprzyjającymi okolicznościami, a nie przypisują dziecku negatywnych cech, czy intencji.

Ważnym aspektem jest też unikanie ograniczającego języka zarówno w stosunku do siebie jak i dzieci: jestem/jesteś leniwy, jestem/jesteś kiepski w sporcie itp., ja/ty nigdy… oraz unikanie wszelkich etykiet typu: spóźnialski, bałaganiarz, złośliwy, nie ma zdolności do…, nie lubi… itp.

I jak Intencja zamiast ultimatum

Wg autorek styl wychowywania dzieci w Danii jest demokratyczny – rodzice wyznaczają reguły, określają dzieciom granice, ale dopuszczają pewną elastyczność. W szkole z kolei dzieci biorą udział w tworzeniu regulaminu. Duńczycy nie toczą wojen o zjedzenie wszystkiego, co dziecko ma na talerzu, o zrobienie czegoś dokładnie w danej chwili. Licząc na szacunek dziecka, sami mu go okazują. Unikają zastraszania, stosowania kar za złamanie reguł. Jeśli temat ten Cię interesuje i jeszcze jakimś cudem nie trafiłeś na książki duńskiego psychologa Jespera Juula, to czas najwyższy po nie sięgnąć :).

O tym, jak kary mają się do wychowania, ich wpływie na kształtowanie motywacji itp. znajdziesz więcej informacji m.in na blogu BYĆ BLIŻEJ tutaj, tutaj albo tutaj oraz DOBRA RELACJA tutaj , a także WYMAGAJĄCE tutaj.

Celem wychowania nie jest „stworzenie” dziecka, które coś robi, bądź nie robi w obawie przed karą.

C jak Ciepło rodzinne

No i nie obędzie się bez hygge, co autorki tłumaczą jako „ miło pobyć razem”. Aby zobrazować klimat wspólnoty, traktowania rodziny jako zespołu przytaczają poniższą bajkę:

Bajka o niebie i piekle W piekle jest suto zastawiony stół, przy którym siedzą smutni wychudzeni ludzi, którzy zamiast rąk mają długie kije, przez co nie mogą nałożyć sobie jedzenia do ust, więc pomimo bogactwa na stole umierają z głodu.

Tymczasem w niebie sytuacja podobna, stół pełen żywności, wokół siedzą uśmiechnięci, syci ludzie, którzy również zamiast rąk mają długie kije, ale karmią się nawzajem.